Giyim-kuşam, adabımuaşeret kuralları ve daha birçok yeniliği topluma aktaran Cumhuriyet Baloları…

İlk Cumhuriyet balosu, Mustafa Kemal Atatürk’ün isteğiyle 9 Eylül 1925 yılında İzmir’de, Ankara’da ise yine aynı yıl 29 Ekim’de düzenlendi. İlk kez düzenlenen Cumhuriyet Balosu, sadece dört kadının; Yakub Kadri Karaosmanoğlu, Şevket Süreyya Aydemir ve Falih Rıfkı Atay ve Ruşen Eşref Ünaydın‘ın eşlerinin katıldığı, erkek ağırlıklı bir balo olmuştu. Ancak Yakup Kadri’nin eşi Leman Hanım’ın bu durumu Atatürk’e söylemesi üzerine balolara katılan kadınların sayısı da eğlencelerde yer almaları da yavaş yavaş artmaya başladı. 

1928 sonrası balolarının Ankara’daki en meşhur mekanı, Atatürk’ün özel isteği ve önerileriyle kurulan Ankara Palas oldu. Otelin bahçesinde ünlü caz orkestraları çalıyor, aynı anda bin kişiyi ağırlayabilecek salonlarında dans ediliyordu. Öyle ki birçok dernek, kurum ve gazete ilerleyen dönemde farklı farklı balolar düzenlemeye başlamıştı.

Ancak ilk dönemlerde, pek çok kişi balo adabına ayak uydurmakta güçlük çekmişti. Zamanla balolarla birlikte günlük hayata dans girdi. Gazetelerde vals, tango, fokstrot, çarliston, rumba, samba, one-step, black bottom gibi dansların nasıl yapılacağı fotoğraflarla veya çizimlerle anlatılıyor, dans kursları açılarak dans etme modası tüm Türkiye’ye yayılıyordu.

Balolar bu noktada Ankara’yı siyasi ve diplomatik bir şehir olmaktan kurtarıp, ticari ve kültürel bir merkeze dönüştürmeye de başladı. Cumhuriyet Baloları’na yabancı konukların, yabancı basın mensuplarının ve diplomatik misyonun davet edilmesi de önemli bir ayrıntı oluyordu. Atatürk bu baloları, başta vals gelmek üzere modern dansların, yeni müziklerin, kıyafetlerin ve yiyeceklerin tanıtılması ve halk tarafından benimsenmesi için gerekli görüyordu ve dans kısa sürede Cumhuriyet Baloları’nın vazgeçilmezi olmuştu. 

Cumhuriyet Baloları’na verilen önem Atatürk’ün vefatından sonra da devam etti. 1943 yılına baktığımızda; Ankara’da üç ayrı salonda, Ankara Palas, Halkevi İç Salon ve Halkevi Dış Salon’da görev yapan üç ayrı orkestra sahne aldı. Orkestra üyeleri Riyaset-i Cumhur Senfoni Orkestrası kadrolarıyla, özel barlarda çalışan müzisyenler, müzik öğretmenleri ve askeri bandolardan müzisyenlerin katılımıyla oluşuyordu. Ayrıca bu baloların menüleri de oldukça dikkat çekiciydi. 

Kısacası Cumhuriyet Baloları, davetlilerinden yemek menülerine, müzik ve danslardan kıyafetlere kadar özenle hazırlanıyordu. Ve tüm bu özen; yeni devletin kamusal ve toplumsal yaşamda tasarladığı büyük modernleşme projesinin tanıtımı ve yaygınlaşması için büyük bir rol oynadı.