Dinozorlardan da önce dünyada var olan mercanlar, tam 540 milyon yıldır mavi gezegenimiz için büyük önem taşıyorlar. Birçoğumuz onları görüntülerinden dolayı bitki olarak bilsek de aslında onlar birer omurgasız hayvan.

Renkleriyle hepimizi büyüleyen mercanlar, yeryüzündeki oksijenin %80’ini üretiyorlar. “Denizlerin yağmur ormanları” olarak adlandırılan mercanlar; balıklar, sürüngenler, deniz kaplumbağaları gibi deniz canlılarının %25’ine yuva olurken, aynı zamanda kıyı şeridini fırtınalardan koruyor ve 500 milyondan fazla insanın yaşamını sürdürebilmesi için ekonomi sağlıyorlar.

Tüm canlılar için ayrı bir öneme sahip olan mercanlar, ayrıca dünyanın ilaç dolabı. Evet, yanlış duymadın. Birçok antiviral ve antikanser ilaçları, mercan kayalığı organizmalarından elde ediliyor.

Sıcak denizleri seven mercanları, dünyanın farklı denizlerinde de görmen mümkün. Ancak mercan resifleri 30 derece kuzey ve 30 derece güney enlemleri arasında, yıl boyu 20-28 sıcaklığı olan tropik sularda bulunuyor. Yaşamak için güneş ışığına ihtiyaç duyan mercanlar, maksimum 75 metrelik sığ sularda yaşıyorlar.

Dünyanın en büyük mercan resifi

İrili ufaklı topluluklar halinde denizlerin, okyanusların farklı yerlerinde bulunan mercanlar, okyanus tabanının %2’sini kaplıyor. Mercan resiflerinin en büyüğü olan Büyük Set Resifi (Great Barrier Reef), Avustralya’nın kuzey doğusunda bulunuyor. 2 bin 500 kilometre uzunluğunda ve 34 bin 500 hektar genişliğinde olan Büyük Set Resifi, UNESCO Dünya Mirasları listesinde de yer alıyor.

Geleceğimiz için önem taşıyan mercanlar tehlike altında

Çevre kirliliği, küresel ısınma, bilinçsiz turizm, deniz suyu sıcaklığının artışı ve illegal avlanma yüzünden geleceği büyük tehlikede olan mercanlar, bu hızla tükenmeye devam ederse 2050 yılında tamamen yok olabilirler. Mercan ekosisteminin yok olması balinalardan planktonlara kadar tüm deniz canlıların yok olması demek. Aynı zamanda insanların ihtiyaçlarını da destekleyen mercanların tehlike altında olması, dünya ekonomisini, kıyı şeritlerinin korunmasını ve yeni ilaçların geliştirilmesini de olumsuz olarak etkiliyor.

Denize +1 nefes olan mercanları korumak için ne yapabiliriz?

Sayıları hızla azalmakta olan mercanlar için dünyanın dört bir yanından vakıflar harekete geçti. Sen de mercanları korumak için +1 adım atabilirsin. Nasıl mı? Kaynakları doğru kullanarak tüketimini minimuma indirebilir, mercan resiflerini ziyaret ettiğinde onlara dokunmayıp, denizlere ve çevrene çöp bırakmamaya özen gösterebilirsin. Ayrıca, deniz tabanındaki kumları kaldırmadığına ve resifler üzerine ağ atarak balık avlayan restoranlara gitmediğine emin olabilirsin.

Bonus: Mercanlar hakkında daha fazla bilgi istersen, bilim insanlarının yaptığı çalışmaları anlatan Mercanlar Peşinde belgeselini izleyebilirsin.

Marmara Denizi’ndeki mercan türlerinin korunmasını ve biyoçeşitliliğin desteklenmesini hedeflediğimiz “Denize +1 Nefes” projemizi incelemek için tıkla